بر اساس ادعای سی ان ان "رابرت او براین" نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور گروگان‌ها در نامه‌ای اواخر ماه آوریل خواستار آزادی باقر نمازی شده بود و در این نامه نوشته بود که اگر ایران باقر نمازی را آزاد کند آمریکا وارد مذاکرات کنسولی با ایران می‌شود.

بیشتر بخوانید:

درخواست آمریکا از ایران درباره یک محکوم امنیتی

واکنش آمریکا به پیشنهاد ظریف برای مبادله زندانیان

تا کنون این موضوع از سوی مقامات ایران تایید یا تکذیب نشده است اما به راستی محمد باقر نمازی کیست که آمریکایی‌ها حاضرند برای آزادی او دست به چنین اقدامی بزند و پای میز مذاکره با ایران بنشینند؟

سال ۱۳۹۴ خبر دستگیری محمد باقر نمازی و پسرش سیامک به عنوان دو نفر از سرشبکه‌های جاسوسی و نفوذ منتشر شد. پس از انتشار این خبر، هجمه‌های فراوانی علیه دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران برای آزادی این دو نفر شروع شد و در خواست‌های زیادی برای آزادی آنان به ایران داده شد.

محمد باقر نمازی در سال ۱۳۱۵ در شهر نجف اشرف به دنیا آمد و ۶ ماه بعد از تولد او بود که خانواده اش راهی ایران می‌شوند و پس از آن بین ایران وهند در رفت و آمد بودند.

جد پدری باقر نمازی ملا محمد جواد نمازی معروف به شیخ الشریعه اصفهانی است. وی در جوانی به نجف اشرف می‌رود و در آنجا به تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه نجف می‌پردازد و حتی تا سطح اجتهاد هم به تحصیلات خود ادامه می‌دهد.

حجت‌الاسلام محسن نمازی پدر محمدباقر نمازی هم در سال ۱۲۸۳ هجری قمری در نجف اشرف متولد می‌شود و در سا ل ۱۳۴۴ در هند از دنیا می‌رود. وی نیز مانند پدرش در نجف به تحصیل علون دینی می‌پردازد و در همان ایام جوانی به درجه اجتهاد می‌رسد.

اما بررسی سوابق تاریخی خاندان نمازی چیزهای دیگری را هم نمایان می‌کند. خاندان نمازی‌ها از خانواده‌های ثروتمند شیراز بوده و برخی از اعضای این خانواده در قرن نوزدهم به تجارت تریاک مشغول بوده‌اند. علاوه بر این، خاندان نمازی‌ها از همان ابتدا ارتباط خوبی با یهودیان و انگلیسی‌های کمپانی هند و انگلیس داشته‌اند و برخی اعضای این خانواده از جمله خود محمد باقر نمازی بعدها سمت‌های مهمی در رژیم پهلوی برعهده می‌گیرند. همچنبن در صفحه ۱۰۶ کتاب حقوق بگیران انگلیس نام شریعت اصفهانی (جد باقر نمازی) به عنوان یکی از ۱۰ نفری آمده است که در نجف ماهانه ۵۰۰ روپیه از انگلیس دریافت می‌کرده است.

محمد باقر نمازی دوران تحصیلات ابتدایی تا متوسطه خود را در مدارس انگلیسی هند از جمله مدرسه سنت جوزف می‌گذراند و پس از آن تحصیلات دانشگاهی خود در مقطع کارشناسی را در رشته علوم اقتصاد در دانشگاه سنت خاویر و در مقطع فوق لیسناس را دانشگاه واندر بیلت آمریکا می‌گذراند.

نمازی در این دوران در دفتر اقتصادی سازمان برنامه و بودجه مشغول به کار می‌شود و برای ادامه تحصیلات خود در مقطع دکترا در دانشکده اقتصاد لندن پذیرفته می‌شود اما به دلیل آنچه خود او از آن به عنوان مشکلات مالی یاد می‌کند از ادامه تحصیل انصراف می‌دهد ولی از آن زمان به بعد همواره دکتر خطاب می‌شده است.

وی که مدتی در روزنامه کیهان انگلیسی به نقد سیاست‌های رژیم پهلوی می‌پرداخته است در سال ۱۳۳۹ در دفتر اقتصادی سازمان برنامه و بودجه استخدام می‌شود و مدتی بعد هم به ریاست دفتر بودجه وزارت بهداری در آن رمان منصوب می‌شود.

محمد باقر نمازی در دوران پهلوی از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ مسئولیت‌های مهمی را به حکم مستقیم شاه تجربه می‌کند که عبارتند از عضویت در هیئت امنای دانشگاه سیستان و بلوچستان، معاون امور سازمان‌های محلی و عدم تمرکز وزارت کشور، استاندار خوزستان و معاونت امور محلی و عمران شهری وزارت کشور.

حالا منتقد دیروز تبدیل به یکی از خدمتگزاران رژیم پهلوی شده و در نتیجه همین خوش خدمتی است که در سال ۱۳۵۴ نشان درجه ۳ همایونی را نیز از شاه دریافت می‌کند.

از نکات قابل توجه دوران مسئولیتی نمازی، حادثه سینما رکس آبادان است که در دوران استانداری او بر خوزستان اتفاق افتاده است. نکته دیگر، تاریخ انتصاب نمازی به آخرین مسئولیتش است که تنها ۴ ماه پیش از پیروزی انقلاب صورت پذیرفته و به همین جهت برای دست بوسی به دیدار شاه هم می‌رود.

محمد باقر نمازی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به گفته خودش به صورت غیر قانونی از مرز سیستان و بلوچستان از کشور خارج می‌شود و به دلیل سابقه همکاری با یونیسف دوباره از طریق همین سازمان دعوت به همکاری می‌شود. وی پس از خروج از ایران به پاکستان رفته واز آنجا به آمریکا و نزد خانواده خود می‌رود و تابعیت آمریکایی می‌گیرد تا اینکه در اوایل دهه هفتاد دوباره به ایران باز می‌گردد.

در سال ۱۳۷۶ سازمانی به نام سازمان همیاران غیر دولتی ایران( غدا) با هدف آموزش، تربیت و ایجاد ارتباط بین سازمان‌های مردم نهاد با مشارکت NGOها، با همکاری برخی مسئولان داخلی و سازمان‌های بین‌المللی راه‌اندازی می‌شود که در همان ابتدا محمدباقر نمازی به عنوان مدیرعامل این سازمان انتخاب می‌شود.

بررسی سوابق این سازمان نشان می‌دهد که این سازمان در همکاری‌های مشترکی با سازمان جهانی جمعیت داشته و در همین راستا نقش موثری در برنامه کاهش جمعیت ایران در دهه های ۷۰ و ۸۰ شمسی ایفا کرده است.

سازمان همیاران در سال ۱۳۸۰ از سوی وزارت خارجه وقت مأموریت می‌یابد کانال‌های ارتباطی بین دولت ایران و ایرانیان ساکن آمریکا ایجاد کند. محمدباقر نمازی در آبان سال ۸۲ با تأیید این موضوع طی مصاحبه‌ای درباره شیوه‌های ارتباط با ایرانیان خارج از کشور گفته بود:"وزارت امور خارجه در حال تشویق ما برای در تماس بودن با متخصصان ایرانی خارج از کشور به‌صورت جداگانه یا به‌شکل رسمی مثلاً از طریق ایرانیان در حال کار در بانک جهانی است و در این رابطه دولت نظر مثبتی درباره شبکه شدن سازمان‌های مردم‌نهاد ایرانی با متخصصان ایرانی در حال کار در اروپا و آمریکا دارد".

از دیگر اقدامات نمازی در خارج کشور راه اندزی شورای هماهنگی ایرانیان مقیم آمریکا (نایاک) با همکاری فرزندش سیامک و شخصی به نام تریتا پارسی است. از جمله اقدامات نایاک در ایران می توان به سفر یکی از عضای ارشد نایاک به تهران و ملاقات با یکی از مقامات وزارت خارجه وقت و مذاکره بر سر اعمال فشار اجتماعی بر ایران به‌بهانه مسائل و مشکلات زیست‌محیطی اشاره کرد که در این دیدار آن مقام وزارت خارجه موسسه همیاران و باقر نمازی را برای همکاری به عضور ارشد نایاک معرفی می‌کند.

اما اقدامات خانواده نمازی‌ها در ایران به همین جا ختم نمی‌شود و ردپای آنها را می‌توان در پرونده کرسنت نیز جستجو کرد.

باقر نمازی به همراه خواهرزاده خود پری نمازی و همسر او شرکتی به نام آتیه بهار را با هدف ارائه خدمات حقوقی و اقتصادی به شرکت‌های خارجی و فراهم آوردن زمینه حضور آنها در ایران تاسیس می‌کند. در سال ۷۴ که تحریم‌های یکجانبه‌ای از سوی آمریکا علیه صنعت نفت ایران وضع می‌شود، سیامک و بابک فرزندان باقر نمازی‌هم به این موسسه می‌پیوندند.

با ورود سیامک نمازی به شرکت آتیه بهار در سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶ او مدیریت این شرکت را برعهده می‌گیرد. از جمله مهمترین اقدامات وی در این زمان، ایفای نقش به عنوان دلال عقد قرارداد ایران با برخی شرکت‌های بزرگ نفتی از جمله کرسنت است. سیامک نمازی در پروژه کرسنت، مدیر پروژه‌های استراتژیک این شرکت بوده است.

سیامک نمازی همچنین در سال ۲۰۱۵ بانی برگزاری کنفرانسی در آلمان در حوزه کسب و کارهای اینترنتی بوده است. آنطور که از اسناد این کنفرانس بر می‌آید هدف از این نشست شناسایی نخبگان و فعالان ایرانی در حوزه استارت‌آپ ها و کسب و کارهای اینترنتی و جذب آنها برای ایجاد یک فضای نخبگانی ضد ایرانی بوده است.

وی در دوران اقامت خود در آمریکا با دانشگاه دفاع ملی آمریکا (NDU) که به نوعی ارگان علمی و اطلاعاتی پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) محسوب می‌شود، همکاری داشته و در جلسات محرمانه این نهاد شرکت داشته است. سیامک نمازی همچنین با موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) که مقر آن در تل‌آویو است، همکاری داشته است. به عنوان مثال، وی در جلسه‌ای در ۲۲ فروردین ۹۲ و تنها دو ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران، شرکت کرده و به بررسی میزان تغییرات در جمهوری اسلامی پرداخته است.

سرانجام در سال ۱۳۹۴ و پس از بازداشت سیامک نمازی در ایران، محمدباقر نمازی که برای رسیدگی به پرونده پسرش به ایران آمده بود نیز دستگیر شده و به این ترتیب یکی از مهره‌های مهم شبکه نفوذ در ایران به تور دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی می‌افتد.